Edward Tolman
Wstęp do życia i działalności Edwarda Tolmana
Edward C. Tolman, urodzony 14 kwietnia 1886 roku, był amerykańskim psychologiem, który odegrał kluczową rolę w rozwoju psychologii behawioralnej oraz teorii uczenia się. Jego prace przyczyniły się do stworzenia nowego podejścia w psychologii, znanego jako behawioryzm celowościowy. Tolman zmarł 19 listopada 1959 roku, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo naukowe, które wpływa na różne dziedziny psychologii do dziś.
Wprowadzenie do behawioryzmu celowościowego
W roku 1922 Tolman opublikował swoją krytykę behawioryzmu Johna B. Watsona, wskazując na niedoskonałości podejścia, które skupiało się wyłącznie na obserwowalnych zachowaniach. Jego badania pozwoliły na odkrycie nowych aspektów uczenia się, które nie były wcześniej brane pod uwagę. Tolman wprowadził koncepcję celowości w zachowaniu organizmów, co oznacza, że każde działanie jednostki ma określony cel, do którego dąży.
Uczenie utajone: nowe spojrzenie na procesy edukacyjne
Pojęcie uczenia utajonego jest jednym z najważniejszych wkładów Tolmana w psychologię. Zgodnie z jego teorią, proces uczenia się nie musi być bezpośrednio związany z nagrodami czy karami. Na przykład, jeśli zwierzę uczestniczy w eksperymencie polegającym na znalezieniu jedzenia w labiryncie, może wykazać zdolność do uczenia się, nawet jeśli nie otrzymuje natychmiastowej nagrody. Takie podejście zmienia sposób myślenia o motywacji i uczeniu się.
Eksperymenty z labiryntem
Edward Tolman jako pierwszy przeprowadził badania dotyczące selektywnej hodowli szczurów z uwagi na ich umiejętności w zakresie znajdowania drogi w labiryncie. Badania te pokazały, że szczury, które miały wcześniejsze doświadczenia z labiryntem, były w stanie szybciej odnaleźć drogę do jedzenia w kolejnych próbach. To dowodzi, że uczenie się może mieć miejsce nawet bez bezpośredniej nagrody i że wcześniejsze doświadczenia wpływają na przyszłe zachowanie.
Teoria zachowania molarnego
Tolman w swojej pracy zaproponował także teorię zachowania molarnego, która zakłada, że każdy akt zachowania jest wynikiem interakcji wielu bodźców. W przeciwieństwie do Watsona, który postrzegał relacje bodziec-reakcja jako jednoznaczne i prostolinijne, Tolman dostrzegał skomplikowaną sieć powiązań między różnymi bodźcami a reakcjami organizmu. Według niego zachowanie jest całością składającą się z różnych elementów i powinno być analizowane w kontekście celu jednostki.
Interakcja bodźców i reakcji
Zgodnie z poglądami Tolmana na relację bodźca i reakcji można stwierdzić, że jeden bodziec może prowadzić do różnych reakcji. Na przykład ten sam dźwięk może wywołać różne odpowiedzi w zależności od kontekstu lub wcześniejszych doświadczeń jednostki. Taki sposób myślenia otwiera nowe możliwości badań nad złożonością procesów poznawczych.
Prawa S-O-R: Nowe spojrzenie na psychologię
Tolman stworzył nową kategorię praw opisujących relacje między bodźcem a reakcją, znanych jako prawa S-O-R (Stimulus-Organism-Response). W tym modelu 'S’ oznacza bodziec, 'R’
Artykuł sporządzony na podstawie: Wikipedia (PL).